dota 2 ne demek?

Dota 2, Valve Corporation tarafından geliştirilen ve dağıtımı yapılan oynaması ücretsiz bir çevrimiçi çok oyunculu savaş arenası (MOBA) oyunudur. Oyun 2002'de çıkmış bir video oyunu olan Warcraft III: Reign of Chaos ve onun genişletme paketi olan The Frozen Throne haritası (modu) olan Defense of the Ancients'ın (DotA) bağımsız devam oyunudur. Oyun 2011'de sadece Microsoft Windows'a özel beta olarak çıkmış, 2013 Temmuz'da ise Microsoft Windows, OS X ve Linux için yayınlanmıştır. Oyun bir milyondan yüksek sayıda aynı anda oynanma rekoruna sahiptir ve aynı zamanda Steam'deki en popüler oyunlardan birisidir. Türkçe dil desteği de bulunmaktadır.

Dota 2 maçları, sol alt ve sağ üst köşesinde 2 takım merkezlerinin bulunduğu bir haritada oynanır. Takımlardan her birinde 5 oyuncu bulunur. Eğer bir takım diğerinin merkezindeki kadim binayı (Ancient) yıkarsa, maçı kazanmış olur. Her oyuncu oyuna başlamadan önce oynanabilen, her birisinin farklı yetenekleri ve oynayış tarzı olan 122 kahramandan (oyundaki adıyla Hero) bir tanesini seçer.

Dota 2'nin geliştirme süreci 2009'da bir mod olan Dota'nın geliştiricisi IceFrog'un Valve'nin onu aynı görevle işe almasıyla başlamıştır. Oyun eleştirilerinde oynanabilirliği, yapım kalitesi ve özüne bağlılığı konusunda övülmüş bunun yanında öğrenme aşamasının zorluğu nedeniyle eleştirilmiştir. Dota 2, 2015'e kadar yapıldığı asıl olan Source oyun motorunu kullansa da 2015'te oyun motoru Source 2 olarak değiştirilmiş ve oyun bu motorla yapılmaya devam edilmiştir.

Dota 2 eSpor anlamında çok geniş bir kitleye hitap eder ve oyunun dünya çapında birçok oyuncunun oynadığı turnuvaları düzenlenir. Büyük çaplı turnuvalarının ödül havuzları ise genelde milyon dolarlardır ve bu turnuvalar eSpor dünyasının en büyüğüdür. Bunlardan en büyüğü ise Valve tarafından her yıl Seattle, Key Arena'da düzenlenilen The International'dır. Bunun yanında Valve ilki 2015'te Frankfurt'ta olmak üzere daha küçük çaplı ve "Major" olarak adlandırılan sezonluk etkinlikler yapmaya da başlamıştır.

Oynanış

Dota 2, 3 boyutlu (3D) grafik ortamına kurulmuş, eğik üst (izometrik) bakış açısına sahip çok oyunculu çevrimiçi çok oyunculu savaş arenası (MOBA) oyunudur. Oyunda Radiant ve Dire isimli asimetrik bir haritada mücadele eden 5'er kişilik iki takım bulunur. Her oyuncu kendisine ait farklı yetenekleri ve oynayış tarzı olan 123 karakterden (oyundaki adıyla Kahraman) bir tanesini kontrol eder.¹ Oyunun başında her oyuncunun karakteri kendisine ait merkezin başlangıç bölümünde, 1. seviyededir. Oyun sırasında karakterler devam eden savaşlardan tecrübe kazanır ve seviye atlayıp yeni bir yetenek öğrenerek, öğrenilmiş bir yeteneği geliştirerek ya da başlangıç özelliklerini geliştirerek daha güçlü hale gelmeye başlar. Her karakterin oynayış tarzı genel olarak 3 ana özellik olan ve can puanı, mana, hasarı etkileyen Güç, Zeka ve Çeviklik'ten birine göre belirlenir.²

Oyun haritası birisi sol altta diğeri sağ üstte kalacak şekilde bir nehir tarafından iki parçaya bölünmüştür. Bu parçalardan sol alttaki Radiant tarafı, sağ üstteki ise Dire tarafıdır. Bu bölgelerde iki takımında merkezleri ve bu merkezlerinde "Ancient" adlı ana binası vardır. Merkezin en başında ise kendi tarafına ait karakterlerin can ve mana puanlarını yenileyen kaynak (Fountain) bulunur. Maç, bir takım diğerinin ana binası olan kadim binayı yok ettiğinde biter. Aynı zamanda haritada iki merkezi birbirine bağlayan ve üzerinde savunma kuleleri bulunan kulvar (Lane) olarak adlandırılmış 3 yol bulunur. Bu yollardan her birinde bilgisayar tarafından kontrol edilen yaratıklar (Creep) hareket eder. Bu yaratıklar gruplar halinde düşman kulelere, düşman karakterlere ve düşman yaratıklara saldırmak için ortaya çıkarlar.³ Yolların arasında ise her iki tarafta da olmak üzere saldırgan tarafsız yaratıklar (Neutral Creeps) bulunur, bunlardan farklı olarak tek bir tane bulunan en güçlüsü ise kendisine ait bir bölümü olup öldükten sonra bir süre sonra yeniden dirilebilen ve öldürüldüğünde taşıyan kişinin bir seferliğine yeniden doğmasını sağlayan bir eşya düşüren "Roshan"'dır.⁴

Maç sırasında oyuncular, sürekli devam edecek bir şekilde ufak miktarlarda altın kazanır. Bu altınlar kuşanan kişinin ana özellikleri geliştiren, aktif ya da pasif yetenekler ekleyen eşyalara harcanır. Aynı zamanda altın; düşman yapılarını yok ederek, düşman yaratıklarını öldürerek, tarafsız yaratıkları öldürerek ve düşman kahramanlarını katlederek de kazanılabilir. Yaratıklardan gelen altını, sadece yaratığı öldüren yani "son vuruş" yapan kahraman kazanırken, bir kahraman katledildiğinde yakındaki tüm dost kahramanlar para kazanır. Bununla birlikte oyuncular kendi yapı ve yaratıklarını reddederek (deny); düşmanın altın kazanmasını engelleyip, olması gerekenden daha az tecrübe puanı kazanmasına sebep olabilir.⁵

Dota 2 genelde oyuncularına temalı ve oyunun asıl kurallarını izlemeyen çeşitli oyun modları sunar.⁶ Bunlar cadılar bayramı etkinliği olan "Diretide", yılbaşı etkinliği olan "Frostivus" ve baharın gelişinin kutlandığı "New Bloom Festival"'dir. 2015 Cadılar Bayramı'nda ise Team Fortress 2 modu olan "capture point" etkinliği "Colosseum" adı altında yayınlanmıştır.⁷⁸⁹¹⁰ Oyunun Source 2 motoruna geçişinin ardından, topluluk tarafından oluşturulmuş ve popüler olanlarının kendisine ait bir sunucusunun olduğu oyun modları da oynanabilir olmuştur. Mart 2016'da Valve bu oyun modları için "Custom Game Pass" adlı bir özellik yayınlayarak, oyun modu yapımcılarının özel ve fazladan içerik ekleyebilmelerini mümkün kılmıştır.¹¹¹²

İzleyici modu

Dota 2, oyunun seyirciler tarafından izlenebilmesi için Dota TV adlı bir özellik bulundurmaktadır. Özel olmayan tüm Dota 2 maçları, oyun içi ya da tarayıcı tabanlı resmî yayın akış hizmeti ile izlenebilir.¹³¹⁴ Oyunları izleyenler, oyunculardan farklı olarak ve oyuncuların erişemediği özelliklere de sahiptir. Örneğin; oyun istenilen oyuncunun kamera açısından, tıklamalarına kadar izlenebilir, tüm oyuncular savaş sisi olmaksızın gösterilebilir. Canlı yayın duraklatılabilir ve geri alınabilir. Aynı zamanda hile yapılmasını önlemek amacıyla, görüntü belirlenen miktar kadar gecikmeli gösterilir.¹⁵

Dota 2'nin VR modunda nasıl görüneceğinin bir önizlemesi de Valve tarafından gösterilmiştir.¹⁶

Türkçe terimler

Oyunun Türkçe çevirisi gönüllü Steam Türkçe Çeviri Topluluğu tarafından yapılmaktadır.¹⁷ Oyunun oynanışını kolaylaştırmak için eşya ve kahraman (karakter) isimleri özgün İngilizce adları ile bırakılmıştır. Ancak kahramanların rolleri ile bazı oyun terimleri Türkçeleştirilmiştir. Aşağıdaki tabloda, çevirisi yapılan bazı terimlerin Türkçesi bulunabilir:

İngilizce	Türkçe	Not
Safe	Güvenli	Kulvar
Mid	Orta	Kulvar
Offlane	Yan Kulvar	Kulvar
Core	Taşıyıcı	Rol
Carry	Sırtlayıcı	Rol
Disabler	Engelleyici
Nuker	Ani Hasarcı
Initiator	Tetikleyici
Jungler	Ormancı	Rol
Support	Destek	Rol
Durable	Dayanıklı
Pusher	İttirici
Escape	Kaçış
Melee	Yakın Dövüşçü	Kahraman saldırı türü
Ranged	Menzilli	Kahraman saldırı türü
Strength	Kuvvet	Karakter niteliği
Agility	Çeviklik	Karakter niteliği
Intelligence	Zekâ	Karakter niteliği
K/D/A	L/Ö/A	Leşler/Ölümler/Asistler
CS	YS	Yaratık Skoru
LH/DN	SV/RT	Son Vuruş/Reddetme
Courier	Kurye
Ward	Göz	Oyunda bir eşya
Observer ward	İzleyici göz	Oyunda bir eşya
Sentry ward	Nöbetçi göz	Oyunda bir eşya
Herald	Ulak	Eşleşme derecesi rütbesi
Guardian	Muhafız	Eşleşme derecesi rütbesi
Crusader	Muharip	Eşleşme derecesi rütbesi
Archon	Hükümdar	Eşleşme derecesi rütbesi
Legend	Efsanevi	Eşleşme derecesi rütbesi
Ancient	Kadim	Eşleşme derecesi rütbesi
Divine	Kutsal	Eşleşme derecesi rütbesi

Geliştirme

Kökenler

Dota serisi 2003'te, "Eul" adlı bir oyuncunun, Blizzard Entertainment oyunu olan Warcraft III: Reign of Chaos haritası ve modu olan Defense of the Ancients (DotA)'yı yayımlaması ile başlamıştır.¹⁸ Aynı yılın sonunda Warcraft III'e bir genişletme paketi olan The Frozen Throne yayınlanmış, DotA değişikliklere uğrayarak da olsa daha fazla kişiye ulaşmaya başlamıştır. Bunlardan en başarılısı ise Steve Feak tarafından yapılmış DotA: Allstars olmuştur¹⁹. Başarının ardından Feak ve bir arkadaşı Steve Mescon, resmi DotA topluluk sitesi olan dota-allstars.com'u kurmuştur.²⁰ Feak 2005'te Dota: Allstars'tan emekli olduğunda, başka bir arkadaşı olan "IceFrog" oyunun tasarımcı koltuğuna geçmiştir.²¹ Zamanla DotA'nın popülerliği önemli oranda büyümüş ve dünyanın en popüler modlarından biri haline gelmiş; 2008 yılında ise eSpor için önemli hale gelmiştir.²² IceFrog ve Mescon 2009 Mayıs'ında bir düşüş yaşayınca da yeni bir resmi topluluk sitesi olan playdota.com'u kurmuştur.²³

Valve'nin Defense of the Ancients'e olan ilgisi ise birkaç tecrübeli çalışanın, Team Fortress'in tasarımcısı Robin Walker dahil, oyun moduna hayranlığını ve rekabetçi olarak oynama isteğini fark edince başladı. Şirket IceFrog'la oyunun geleceği ve uzun vadedeki planları hakkında yazışmalar yaptı ve sonucunda IceFrog devam oyunu için baş tasarımcı olarak işe alındı.²⁴²⁵ IceFrog yeni yerini ilk olarak 2009'da kendi bloğuna yazdığı bir yazıyla açıkladı²⁶ ve oyun ilk olarak Game Informer tarafından 13 Ekim 2010'da açıklandı.²⁷ Açıklamanın getirdiği trafik, Game Informer'in birkaç sunucusunun çökmesine dahi sebep oldu.²⁸

Valve "Dota" kelimesini, modun özgün adının kısaltmasından yola çıkarak, yeni oyunda ve oyunlarda da kullanmak üzere kendi haklarına geçirdi. Yapımcı Eric Johnson ise bu kelimenin yeni oyun adı olamayacağını çünkü bir konsepti temsil ettiğini savundu.²⁹ Tartışmalardan kısa bir süre sonra Dota 2 duyuruldu ve Valve, Dota adının telif haklarını aldığını açıkladı.³⁰ Gamescom 2011'de şirketin sahibi Gabe Newell, yapılan işin sebebini zaten ismi olan bir markanın devam oyununun geliştirilebilmesi ve satış hakları için gereklilik olarak açıkladı.³¹

Konsept

Dota 2, Fantastik Ortaçağ konseptine sahiptir. DotA ilk çıktığında Bir Warcraft 3 Frozen Throne haritası olduğu için karakterler Warcraft evrenindendir.

Dizayn

Ticari eşyalar

Oyunun popülaritesinin yükselmesi Valve şirketinin ticari mallar üretmesine öncülük etti. Bunlar oyun içindeki karakterlerin görünüşünü değiştiren giysi, aksesuar ve bir dizi başka eşyalardan oluşmaktadır. Ayrıca Valve kendi sitesi üzerinden Dota 2 temalı ürünler satmaktadır.³²

Belgesel

Valve üç profesyonel Dota oyuncusunun hayatlarını ve DotA oyunundan ilk turnuva ile birlikte ilk kez Dota 2 oyununa geçişlerini konu alan Free to Play isimli bir belgesel çekti. Böylece, Benedict Lim (Hyhy), Danil Ishutin (Dendi) ve Clinton Loomis (Fear) isimli bu oyuncular Dota 2'nin halka duyuruluşuna önderlik etti.

Çıkış

Valve oyunu geniş ölçüde test ettikten sonra Gamescom 2011'deki The International organizasyonda Dota 2'yi halka duyurmuş oldu. İlk beta oyun davetiyelerinin dağıtılması bu organizasyon ile aynı zamana rastlar.³³ 2013'ün Temmuz ayında beta sürecinden çıkan oyun³⁴ 2015'in Ekim ayında oyunun Source 2 oyun motoruna taşınması nedeniyle tekrar beta sürecine döndü.³⁵

Ek içerik

Tepkiler

Çıkış öncesi

PC Gamer Eylül 2012'de Dota 2'yi inceledi. DotA'nın sadelik teklif eden bu devam oyununun inanılmaz derecede derin ve karmaşık olduğunu söylediler. Ve 100 üzerinden 85 puanı layık gördüler.³⁶ 2013 Mayıs'ta, Dota 2 neredeyse 330.000 eşzamanlı oyuncuya ulaştı.³⁷

Çıkış sonrası

Dota 2 eleştirmenler tarafından iyi yorumlar aldı. Oyun, eleştiri derleme sitesi Metacritic'teki 31 değerlendirme ortalamasından 100 üzerinden 90 puan aldı.³⁸ GameRankings ise oyuna 15 değerlendirme üzerinden %89'luk bir skor verdi.³⁹